«اصول بیستگانه ی نقد صحیح و اصولی ترانه»
«اصول بیستگانه ی نقد صحیح و اصولیِ ترانه به صورت مختصر و مفید»
درود به پیشگاهتان
از آنجا که معتقدم یکی از دلایل کساد بودن بازار مقالات و نقدهای ما درازه گویی و اطاله ی بیش از حد کلام است به صورت مختصر و در خور این مجال کوتاه اصولی را به رشته ی تحریر در می آورم تا عزیزانی که در این مجموعه مایل به نقد آثار ترانه سرایان هستند این حداقل ها را در نقد خود مورد توجه قرار داده و در هنگام قلم زدن تحت عنوان «نقد» این موارد را مد نظر داشته باشند
باشد که به اشتباه عباراتی چون : فکر میکنم وزن ایراد داشت ، ارتباط برقرار نکردم ، حرف تازه ای نداشت ، کلیشه ای بود و از این دست دیدگاه ها را نقد ادبی و اصولی ندانند . هر کدام از موارد بیستگانه ی زیر جای پردازش طولانی و توضیحات تخصصی دارد که به دلیلی که ابتدایِ عقد کلام عرض شد از بیان جزء به جزء آن خودداری میکنم
با دقت و حوصله بخوانید!
۱- ابتدا خوانش خوب ترانه یعنی طوری بخوانیم که ارتباط با واژ ه ها ،سطرها و ترکیب ها را درک کنیم.
.
۲- در واژه های ترانه ،فعل ها،صفت ها و قیدها مهم اند.
.
۳- در خوانش ،هرجا مسیر ترانه عوض شد،آن را یک بند محسوب کنیم .اگر موقوف المعانی نباشد ،هربیت را در نظر می گیریم ، چون ارتباط ترانه ،در این حالت ،بیشتر افقی است.
.
۴- در ترانه ی امروز علاوه بر ارتباط افقی ، ارتباط عمودی هم وجود دارد.
.
۵- به واژه های دوپهلو ،ابهام دارتوجه کنیم.
.
۶- در چند سطر اول ترانه،یک تضاد معنوی یا تناقض یا تنش وجود دارد که نکته ای مثبت در مقابل منفی قرارداردکه می توان با دریافت آن ،موضوع ترانه را یافت.
.
۷- این تضاد برای چه مطرح شده است ؟
.
۸- ترانه سرا موضوع ترانه را چگونه تجسم کرده و جان بخشیده است؟
.
۹- فرم ذهنی ترانه را در عبارت با عناصر و واژگان می توان دریافت ودر ترانه های کلاسیک فرم ذهنی نیست.ترانه سرا با شروع بیت اول و تعیین وزن وقافیه ،بقیه بیت ها را مطابق آن می آورد.
.
۱۰- تلمیح را در ترانه در نظر بگیریم .
.
۱۱- طرح مسائل اجتماعی در ترانه ها ی امروز بسیار است. هدف را در نظر بگیریم
.
۱۲- پایان ترانه با آغاز آن کاملاً متفاوت است.
.
۱۳- اجزای ترانه را با هم مرتبط کنیم تا به کل برسیم.
.
۱۴- توجه به قالب ترانه و درک جزئیات مهم است.
.
۱۵- عنوان ترانه ،گاه اطلاعاتی به دست ما می دهد.
.
۱۶- به شواهدی توجه کنیم که شاعر برای جان بخشیدن به موضوع ،استفاده کرده است.
.
۱۷- برداشت از ترانه باید با توجه به واژه های و ترکیب های آن باشد.نه براساس فرض و تخیل.
.
۱۸- همیشه ” متن ” بر شاعر و نویسنده ” مقدم است.بنابراین زندگی شاعر را فوراً به متن پیوند ندهیم.
.
۱۹- ترانه سرا ،تنها با ضمیر خودآگاه خود سخن نمی گویدبلکه با ضمیر ناخودآگاه فردی و جمعی در او مؤثر است.به همین سبب برداشت های متفاوتی امکان پذیر است.
.
۲۰- هیچ نقد و نظری ،جامع و پایان یافته نیست ،بلکه آغاز نقد و نظر دیگری است.