موسیقی پاپ ( popular music ) فایل پی دی اف را از اینجا دانلود کنید.

موسیقی پاپ ( popular music )

گردآوری و ترجمه: علیرضا سرمدیان

به مخاطب

تعاریف مشخص و یکسانی از اسم موسیقی پاپ یا Popular music در صفحات مجازی ارائه شده، که بیشتر ترجمه های دست دوم در سایت های مختلف هستند. بنابراین برای ارزش بیشتر و تاثیر تازه تر سعی شد، حداقل مطالعه ای ظریفتر نسبت به این موضوع داشته باشم. برای رسیدن به این مهم، چند کتاب تخصصی موسیقی پاپ را به طور گذرا مرور کردم. با ارائه رفرنس ها در هر قسمت این قابلیت را خواهید داشت که بعدا بیشتر در این رابطه مطالعه کنید. نکته ی بسیار مهم تر اینکه کاملا از اعداد و ارقام بیزارم. به همین دلیل سعی می کنم کمترین دستاویز را به آمار و ارقام داشته باشم. چون به قول نویسنده شازده کوچولو، اعداد و ارقام واسه بزرگتراست، منم که دوس ندارم بزرگ باشم.

تعریف ها و هدف های این سبک موسیقی

موسیقی پاپ در یک تعریف بسیار زیبا به عنوان soundtrack های زندگی ما تعریف شده است،[۱] چرا که در طول زندگی خودمان به خوبی می توانستیم، این موسیقی را بشنویم. مثلا: از رادیو، روی نوار و واکمن، روی CD player، حتی توی مغازه ها و سطح شهر، تبلیغات تلویزیونی بین هیجان انگیزترین لحظه ی مسابقات ورزشی که چقدر هم آزاردهنده بود، روی ضبط صوت ماشین و… . یا حتی یکی از بهترین کاربردهای پاپ که در فیلم ها هست. چون قسمتی که به آهنگ پاپ اختصاص داده می شد، همیشه به تاثیرپذیری احساسی روی مخاطب توجه و حداقل سعی می شد، مود احساسی مخاطب به فیلم نزدیکتر شود. اما باید توجه داشت که بیشتر، جنبه ی صنعتی بودن این شاخه ی به ظاهر هنری مد نظر بوده، تا چیزی که ما می پنداشتیم. در معنای واقعی، صفر تا صد پروژه، با هدف خاصی از آهنگسازی برای فلان برنامه شروع شده، در مواقعی هم ممکن است به صورت زنده، با جنبش لب ها بدون ارائه کلمات در روی صحنه، ۱۰۰ درصد پروژه به پایان برسد. در یک کلام: ارتباط بین موزیک، صنعت و مخاطبان، فرهنگ موسیقی پاپ را تشکیل می دهد.[۱]

بنابراین برای دوری از اطناب، به تعریفی نکته بین تر از واژه ی پاپ که خلاصه شده ی popular است، توجه می کنیم. لغت popular به ترتیب سه معنا دارد. در یک حالت هرچیزی که به طور گسترده مورد پسند باشد. در دومین حالت، هرچیز محبوبی که ارزش فرهنگی پایینی دارد و قاعدتا در ارتباط با سطوح آموزشی پایین تری هست. در سومین مورد، هر چیز محبوبی که به مردم عادی یک جامعه متعلق است و سلایق و دغدغه ی آنها را نشان می دهد.[۱] این سه معنی کاملا متفاوت به خوبی همه ی نقطه نظرات مختلف نسبت به موسیقی پاپ را در بر می گیرد. بدین گونه که به خوبی به ما اطلاع می دهد، این سبک موسیقی برای عامه ی مردم است. عامه ای که قصد دارد سهل الهضم تر گوش کند. بسته به علاقه، دوست دارد بِرَقصد، غصه بخورد، وقت بگذراند، لذت ببرد و … که همه و همه قابل احترام و با ارزش هست. اما عامه مردم به کلام توجهی ندارند چرا که در این نوع موسیقی تاکید چندانی هم، برآن نیست. حال نکته ای که حائز اهمیت است، اینکه این سبک موسیقی، جایگاه مناسبی برای هر گونه کلامی هست یا خیر!؟ قضاوت همیشه بیهوده بوده و هست. پس در این مقاله بدون ورود به این مسئله، اول به مباحث بهتری می پردازیم، یعنی انواعِ ژانرهای پاپ. البته واضح است که ظرفِ حوصله مخاطب همیشه زود پر می شود و از طرفی هم صادقانه من احتیاجی نمی بینم، که همه جزئیات مثل تاریخچه، انواع ساز های کاربردی و …، را توضیح بدهم. به همین دلیل مختصری از مشخصه های هر کدام ارائه خواهد شد. البته باز هم صادقانه به دلیل علاقه خودم، بیشتر ژانرهای تلفیقی پاپ و راک مورد توجه قرار گرفت و مطالعات بیشتر انجام شد.

ژانرهای مختلف موسیقی پاپ

۱.(Adult Contemporary(AC

این موسیقی همانطور که از اسمش مشخص است، بیشتر برای گروه سنی ۲۵ تا ۴۴ ایجاد شده است.[۲] در ادامه ی استایل soft rock و با تقاضای ساده پسندی مخاطبان به وجود آمد. نقش مهمی در سیر تکاملی شاخه ی مابین pop/rock داشته است.[۳] مشخصا، هم کلام و هم موسیقی آن مابین بود. این ژانر در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ محبوب بود. از مشخصه های آوازی دهه ۶۰ و موسیقی soft rock به همراه درجات متنوعی از سبک های rhythm and blues، easy listening، soul و پاپ، تشکیل می شد. در این ژانر با تاکید بر ملودی و هارمونی موسیقی، تمایل به آرامش بخشی و کیفیت بالا به خوبی ارضا می شود. همیشه به اندازه کافی ملودیک و بی آزار هست تا هر شنونده ای را مجذوب خود کند. همچنین موسیقی و متن به گونه ای نوشته می شود که قابلیت پذیرفتن ترجیع بند را داشته باشد. بیشترین آلات موسیقی که در این ژانر استفاده می شوند گیتار آکوستیک، پیانو و ساکسیفون است و تا حد ممکن حضور گیتار برقی کمرنگ نگه داشته می شود. در عین حال، امروزه ممکن است از synthesizers و دیگر آلات الکترونیکی مثل drum machines نیز استفاده شود. این ژانر خود زیرمجموعه هایی نظیر: urban AC، rhythmic AC و Cristian AC دارد. معروف ترین و محبوب ترین خواننده ی این سبک Celine Dion است.

۲.Britpop

زیر شاخه ای از راک و پاپ، که در انگلیس به وجود آمد. از حال و هوای موسیقی مستقل انگلیسی در اوایل دهه ۹۰ ظاهر شد. مشخصات خود را وامدار گروه های موسیقی پاپ دهه ۶۰ و ۷۰ بود که گیتار را به سبک انگلیسی می نواختند و همچنین مقداری هم  تحت تاثیر سبک موسیقی Indie rock، از زیر شاخه های Alternative rock بود، به خصوص در دهه ی ۸۰ .[۴] این ژانر بیشتر روی گروه هایی با لهجه های محلی انگلیس (The Smiths) تمرکز داشت و در کلام بیشتر به محله های انگلیسی و فرهنگ این کشور اشاره می شد. درواقع جنبشی به عنوان عکس العمل در مقابل موسیقی متنوع و فرهنگی که در اواخر دهه ۸۰ و اوایل ۹۰ توسط آمریکایی ها، عرضه می شد، بود. مخصوصا جنبشی در مقابل موسیقی grunge rock بود.

۳.Bubblegum Pop

زیر شاخه ای کاملا مربوط به پاپ که با آواهای شاد ساخته و فروخته می شد، که کاملا به نوجوان ها و خردسال ها مربوط بود. گویا بیشتر هم از پروسه سمبل سازی و از خواننده های نام ناآشنا برای این سبک درست مثل برخی از گروه های موسیقی کشور خودمان استفاده می شده است. دوره کلاسیک این ژانر در بازه زمانی ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۲ بوده است. به طور کلی دلیل انتخاب واژه bubblegum پیشنهادی مهارت آمیز بوده است، به گونه ای که توصیف های متنوعی از آن می توان داشت:

۱. classic bubblegum که در ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۲ وجود داشته است. ۲. موسیقی پاپ قابل عرضه. ۳. موسیقی پاپی که برای جذب هرچه بیشتر نوجوانان ساخته و عرضه می شود. ۴. موسیقی پاپی که در پروسه سمبل سازی ساخته و با صدای خواننده های ناشناخته عرضه می گردد. ۵. آن دسته از موسیقی پاپ ناملموس، که با فهم دشوار همراه است و نوعی از صداهای شاد مختص bubblegum را دارد. کلام(song lyrics) بیشتر در معرض عشق های رمانتیک و خیالی است. ولی باید توجه داشت که در بیشتر مواقع  فقط با احساسات مثبت و شادی همراه است. در آن طلوع آفتاب، دوس داشتن دیگران، رنگ ها، سرگرمی ها و حتی واژه ها و عبارات بدور از منطق به وفور به چشم می خورد. جالبتر اینکه کلام این سبک به خاطر اشاره ی زیاد به خوراکی های شیرین، که محتوی شکر، عسل، تافی، شکلات، ژله و مارمالاد هستند، معروف است.[۵]

۴.Chamber Pop

Chamber Pop یا Baroque pop از،[۶] دیگر زیرمجموعه های pop rock که از ترکیب پاپ، راک و کلاسیک در اوایل دهه ۱۹۶۰ و در آمریکا و انگلیس ظاهر شد. این ژانر موفقیتش را در اوخر دهه ی ۱۹۶۰ بدست آورد. بدینگونه که بعضی از گروه های موفق با این سبک ظاهر شدند و یا این ژانر را در حیطه کاری خود وارد کردند. مثل:

the Beach Boys، the Moody Blues، the Beatles، the Left Banke، the Fifth Estate، the Rolling Stones، Love و Procol Harum.

به تدریج در دهه ی هفتاد با ظهور punk rock ، disco و hard rock ، از محبوبیت این ژانر به طور کامل کاسته شد. اما خوشبختانه در دهه ی ۹۰ به تدریج برای بار دوم این سبک احیا شد. ژانرِ Baroque pop ، محبوبیت دوباره خودش را مدیون افرادی همچون Belle and Sebastian، Regina Spektor و the Divine Comedy بود. چون آنها دوباره از المان های این موسیقی در کارهای خود استفاده کردند. وجه تمایز و نوآوری این ژانر نسبت به بقیه فقط در تلفیق موسیقی بود و نه کلام.

۵.Dance Pop

خب می رسیم به ژانر محبوب! این ژانر کلا حول محور رقص می چرخد. در اوایل دهه ۸۰ و با هدف ارائه در کلاب های شبانه و به دنبال موج دیسکوی مدرن و synthpop  پدیدار شد.[۷] اساسا برای این منظور موسیقی با گام(tempo) سریع نواخته می شود، تا کاملا امکان رقص روی آن فراهم شود، ولی حتی در کشور های مدرن هم به این مسئله توجه شد که قابلیت پخش در رادیو هم عصر خود را داشته باشد. از لحاظ کلامی همانطور که در کشور خودمان هم رایج است، معمولا متن ها ساده بودند و روی ضرب(beat) های قوی و جوندار نوشته می شدند. معروف ترین ستاره های این ژانر مایکل جکسون، سلن دیون، مدونا، جنیفر لوپز، لیدی گاگا، بریتنی اسپیرز و … هستند که کارهای dance pop نیز داشتند.

۶.Dream Pop

از زیر شاخه های alternative rock هست و به دلیل اسمی که بر آن نهاده اند در این تقسیم بندی قرار دارد. که بیشترین وجه تمایز به دلیل فضاسازی هست. یعنی در آن هم به ملودی و هم حس آمیزی سمائی توجه شده است. به گونه ای که در آن، وکال های تنفسی و افکت های خاص گیتار از مشخصه های رایجند.[۸] یعنی عموما آواز(vocal) ها نجوا گونه هستند و کلام به دنبال مشخصه های طبیعت است و به ذات وجودی آن می پردازد.[۹]

۷.Electro Pop

همانطور که از اسم مشخص است وجود انواع ابزار آلات الکترونیکی قابل پیشبینی هست و وجود synthesizer حتمی. از مشخصه های ملودیک می توان به سادگی، ضربه های جذاب، ضرب(beat) های طرب زا اشاره کرد. ولی نه مثل موسیقی electronic dance که در آن songwriter بر سادگی و رقص پذیری تاکید دارد.[۱۰] بنابراین از حیث کلام نمی توان مسیر خاصی را برای این نوع ژانر در نظر گرفت. چراکه موضوعات مختلفی را دربر می گرفت.

۸.Synthpop

این ژانر همچنین با نام technopop نیز شناخته می شود.[۱۱] در دهه ی ۱۹۸۰ بسیار محبوب شد و synthesizer نقش اصلی و حکم فرما در بین تمامی ابزارآلات موسیقی را ایفا می کرد. synthesizer با وجود drum machines و sequencers می تواند جایگزینی برای همه ی وسایل موسیقی در این ژانر باشد. خاستگاه کلامی رایج در این ژانر در ابتدا انزوا، ناهنجاری های مربوط به زندگی شهری، پوچ گرایی و گرایش به بی احساسی بود. اما بعد ها و در همان دهه ی ۸۰ کلام خوشبینانه تر شد و با گرایش به موضوعات عاشقانه، امید و دوری از سیاست، به مسئله تجاری تر بودن برای موسیقی پاپ، توجه شد.[۱۲]

۹.Pop-Rock

در این ژانر همانگونه که مشخص است تلفیقی از راک و پاپ، برای مخاطب ارائه شده است. اما بیشتر سعی شده است، از استایل جذابتر موسیقی پاپ و همچنین متن های نسبتا سبکتر راک، که قابل اجرا روی گیتار بودند، استفاده شود. در واقع  نوع آرام تر و به اصطلاح ملو(mellow) شده ی موسیقی راک بود، که در ژانر پاپ اجرا می شد. منتقدان اغلب پاپ-راک را یکنواخت، صاف و محصولی صرفا تجاری و ضعیف، نسبت به موسیقی راک می دانستند.[۱۳] در کل “pop-rock” و “power pop” موسیقی موفق تری را از نظر تجاری نسبت به راک، ارائه دادند، که تا حدودی از همان المان های راک استفاده می کردند.[۱۴]

پاپ-راک به عنوان یک گونه موفق از موسیقی راک نیز شناخته شده است. این مهم توسط ستاره های همچون،

Elton John, Paul McCartney, The Everly Brothers, Rod Stewart, Chicago و Peter Frampton صورت گرفت.[۱۵]

۱۰.Power Pop

از دیگر ژانرهای محبوب موسیقی که از حال و هوای موسیقی پاپ و راک دهه ی ۱۹۶۰ الهام می گیرد. ترکیبی از هارد راک و موسیقی پاپ است.[۱۶] بنابراین همیشه ترکیبی از ملودی های قوی یا به اصطلاح جون دار با وکال(vocal) های واضح هست. تکنوازی ها در حداقل قرار دارند و المان های سبک بلوز، خیلی کمتر ظاهر می شوند. بنابراین بسیار پرخاشگرتر از pop rock خواهد بود.[۱۷] ابزارآلات موسیقی متشکل از یک یا چند گیتار برقی، گیتار بیس، درام کیت و در بعضی مواقع کیبورد یا synthesizers است. در دهه های ۸۰ و ۹۰ میلادی این ژانر در بطن تجارت موسیقی پاپ بود، ولی در میانه های دهه ۹۰ تا دهه ۲۰۰۰، کاملا زیرزمینی شد.

۱۱.Soft Rock

این ژانر که گاها light rock هم گفته می شود،[۱۸] استایلی از موسیقی است که از تکنیک های موسیقی راک (غالبا ترکیبی با المان های موسیقی folk rock) استفاده می کند، تا موسیقی با تُنِ(tone) پایین تر و ملایمتری به نسبت راک، ایجاد کند. البته بهتر است بگوییم که بیشتر از ترکیب راک و پاپ، چه از لحاظ vocal و چه از لحاظ کلام، به وجود می آید.

ویژگی این ژانر، تاکید بیشتر بر ملودی و هارمونی های آوازی است. که از آرتیست های آن می توان Carole King، Cat Stevens، The Hollies، James Taylor و Bread را نام برد.[۱۹] خاستگاه کلامی نیز غالبا، موضوعاتی مانند عشق، زندگی روزمره و روابط احساسی است. بیشترین آلات موسیقی مورد استفاده گیتار آکوستیک، پیانو، synthesizers و بعضی مواقع ساکسیفون است. گیتار برقی در soft rock معمولا ضعیف تر و با تن های فرکانس بالا، جیغ و به اصطلاح سوپرانو است.

۱۲.Teen Pop

این ژانر به طور کلی برای رده سنی ۱۰ تا ۱۹ سال یا همان teenagers ساخته و به فروش می رسد. استایل ها و ژانرهایی مانند پاپ، dance، electronic، R&B، hip-hop، country و rock را کپی برداری می کند.[۲۰] از مشخصه های موسیقی teen pop می توان به سه مبحث اشاره کرد، ابتدا کلام که بر مسائل و پیامد های دوران نوجوانی مانند روابط احساسی و حتی جنسی، خودشناسی، دوستی، بزرگ شدن، خودباوری و … تاکید دارد. دوم وجود حتمی کلیپ و رقص هایی که بر جاذبه های بصری تاکید دارد، مانند استفاده از چهره های جذاب، فیزیک اندامی بدن و حتی لاغرپسندی و توجه طراحان لباس و مو، به مدِ روز. سوم وجود گروه های همخوان با لحن شاد در پس زمینه.

پیشنهاد

متاسفانه در حوزه موسیقی و مخصوصا پاپ در کشور ما، انواع موسیقی عامه پسند نظیر پاپ ایرانی، پاپ کوچه بازاری و تلفیق آنها با سبک های مختلف ردیف خوانی و … به خوبی دسته بندی نشده است. خصوصا در رابطه با خاستگاه کلامی آنها منبع مناسبی وجود ندارد. به شخصه اهمیت وجود چنین مطالبی را هم برای آهنگسازان و هم برای ترانه سرایان، بسیار مهم می دانم و امیدوارم به زودی تیمی قوی در این رابطه، مطالب مفیدی را ارائه کند.

تشکر و قدردانی 

در مدت نوشتن این مقاله، به ترتیب از لب تابم که دستهایم را، انگشتانم که کیبورد را، اینترنت به ظاهر پرسرعت کوی دانشگاه تهران که فحش هایم را، چشمانم که بی خوابی را، شکمم که گرسنگی را و دوستانی(جنسیت مهم نیست) که غیبتم را، تحمل کردند، سپاس گزارم.

منابع

1. Tim wall, “Studying Popular Music Culture”. (۱۳ Mar 2013), p. 1&2
2. Adult Contemporary’s Demographic Fault Line Is Now 45. AllAccess.com (August 3, 2012). Retrieved on September 29, 2013.
3. R. B. Browne and P. Browne, eds, The Guide to United States Popular Culture (Popular Press, 2001), ISBN 0-87972-821-3, p. 687.
4. Harris, John. Britpop!: Cool Britannia and the Spectacular Demise of English Rock. Da Capo Press, 2004. pg. 385.
5. Cooper, Kim; Smay, David, eds. (2001). Bubblegum Music is the Naked Truth: The Dark History of Prepubescent Pop, From the Banana Splits to Britney Spears. Feral House. p. ۱. ISBN ۰-۹۲۲۹۱۵-۶۹-۵.
6. B. Gendron, Between Montmartre and the Mudd Club: Popular Music and the Avant-Garde (University of Chicago Press, 2002), p. 174.
7. Glenn Appell, David Hemphill (2006). American popular music: a multicultural history. Belmont, CA: Thomson Wadsworth. p. ۴۲۳.
8. Bogdanov, Vladimir (2001). The Allmusic Guide to Electronica, Backbeat UK, ISBN 978-0-87930-628-1, p. ix.
9. Bogdanov, Vladimir (2001). All Music Guide to Electronica: The Definitive Guide to Electronic Music (4th ed.). Backbeat Books. pp. ix. ISBN ۹۷۸-۰-۸۷۹۳۰-۶۲۸-۱.
10. “Electropop music”. Last.fm. ۲۹ Jun 2014. Retrieved 15 October 2014.
11. T. Cateforis (2011), Are We Not New Wave?: Modern Pop at the Turn of the 1980s, Ann Arbor MI: University of Michigan Press, p. ۵۲,۶۲, ISBN ۰-۴۷۲-۰۳۴۷۰-۷
12. S. Reynolds (۱۰ October 2009), “One nation under a Moog”, Guardian.co.uk (London), archived from the original on 3 August 2011
13. S. Jones, Pop music and the press (Temple University Press, 2002), p. 109.
14. R. Shuker, Popular Music: the Key Concepts (Abingdon: Routledge, 2nd edn., 2005), ISBN 0-415-34770-X, p. 207.
15. L. Starr and C. Waterman, American Popular Music (Oxford: Oxford University Press, 2nd edn, 2007), ISBN 0-19-530053-X, archived from the original on 17 February 2011.
16. “Power Pop : Significant Albums, Artists and Songs, Most Viewed”. AllMusic. Retrieved 26 November 2012.
17. Borack, John M. (2007). Shake Some Action: The Ultimate Power Pop Guide. Not Lame Recordings. p. ۸
18. Alan Stephenson, David Reese, Mary Beadle, 2013, Broadcast Announcing Worktext: A Media Performance Guide p. 198.
19.  J. M. Curtis, Rock Eras: Interpretations of Music and Society, 1954-1984 (Popular Press, 1987), p. 236.
20. All Music Staff. “Teen Pop”. Allmusic. Retrieved October 26, 2007.